Uchunguzi wabaini Jinsi wajanja wanavyochakachua Gesi

MARA kwa mara familia nyingi zinalalamikia gesi kumalizika mapema kuliko walivyotarajia na wakati mwingine mtungi wa kilo 30 unadaiwa kutumiwa kwa siku chache

Hivi karibuni Gazeti dada la Financial Times, lilifanya uchunguzi kwa wateja wa gesi jijini Dar es Salaam na kuelezwa wajanja wanavyopunguza nishati hiyo kwa kuchakachua uzito wa nishati hiyo

Mbinu zinazotumiwa kuiba gesi kutoka kwenye mitungi zilielezwa kuwa ni za kizamani na mojawapo ni kutumia mipira inayochomekwa kwenye mtungi uliojaa na ulioko tupu

Mpira wa kusukuma hukandamizwa kwenye mtungi uliojaa ili kuivuta na kuiingiza kwenye mtungi ulio tupu, hivyo kuhamisha kiasi cha gesi kutoka upande mmoja kwenda mwingine.

Wateja huuziwa uzito pungufu kwa kuwa wengi hawawezi kutofautisha mitungi hiyo, tena wana imani kuwa imejaa, kumbe imechakachuliwa. 

Kiuchumi, inaelezwa kuwa ni  tatizo linalowasababishia wateja hasara ya mamilioni ya fedha kila mwaka na pia kuwaneemesha baadhi ya wauzaji wasio waadilifu

Baadhi ya wateja waliliambia gazeti hili kuwa wananunua gesi kutoka maduka ya mitaani, kwa mawakala, au kutoka kwenye vituo vya mafuta  au kwa wauzaji wanaosambaza mitaani na magari, lakini kinachowashangaza ni kuambulia nusu mtungi bila kugundua wakati wanaponunua

Wateja wengi wa gesi walidokeza kuwa  wanashangaa wanaitumia kwa muda mfupi na kwamba wanaumia zaidi kwa  vile ni waangalifu na wanajitahidi kuiokoa kwa vile hutumia kuni kupikia vyakula vinavyohitaji moto mwingi kama maharage, nyama na makande

Christina Komba, mteja aliyezungumza na FT alisema: “Nanunua mtungi wa kilo 30 kwa ajili ya familia yangu yenye watu watatu.

Awali ulikaa hata kwa miezi miwili kwa sababu ninatumia mkaa pia. Lakini kwa siku za karibuni nashangaa mtungi haumalizi hata wiki mbili

Haitham Fadhili, aliunga mkono maelezo ya Christina akisema: “Kwa mara ya kwanza nilidhani mpira wa gesi umetoboka na gesi inavuja. Nikaanza pia kuhisi msaidizi wangu wa ndani anaitumia bila uangalifu, lakini nikaja kusikia na wenzangu wanalalamikia hayo hayo

KAULI <b>YA EWURA

Mamlaka ya Udhibiti wa Huduma za  Nishati na Maji (Ewura), inaeleza kuwa inaelewa kuhusu uwezekano wa kuwapo wizi wa gesi unaoweza kufanyika kwa kuwapunja wateja na inachukua hatua za kuudhibiti

“Tatizo si kubwa kihivyo, tangu mwaka jana tunajihusisha kikamilifu na udhibiti wa nishati hii. Na hili ni eneo letu jingine la kipaumbele baada ya kusimamia na kudhibiti sekta ya mafuta,” alisema Meneja Uhusiano wa Ewura, Titus Kaguo

Kaguo anaeleza kuwa walishagundua maeneo mengi yanajaza mitungi ya gesi kwa kuchakachua na yako Dar es Salaam, akisema hii ni kwa sababu biashara hiyo inaongezeka kwa kasi kubwa

Kwa mujibu wa takwimu za  Ewura, matumizi ya gesi kupikia yameongezeka kwa kiwango cha juu wakati utumiaji wa mafuta ya taa ukipungua, hivyo kuibuka matapeli wa kuibia wateja gesi inapojazwa kwenye mitungi

Ripoti ya mdhibiti huyo ya mwaka 2017 kuhusu ununuzi wa gesi inaeleza kwamba Tanzania iliagiza takribani tani  107,263 za nishati hiyo mwaka 2017 ilikinganishwa na tani 90,296 mwaka 2016

KUDHIBITI

Ewura inaeleza kwamba utapeli huo unafahamika na kwamba katika jitihada za kuwadhibiti wahusika ilifunga kituo cha kuuza nishati kilichoko Kibaha,  mkoani Pwani baada ya kuwakurupusha baadhi ya wafanyakazi wake wakiiba gesi kutoka kwenye mitungi

“Katika kituo cha Kalanguti huko Maili Moja, Kibaha ilibainika kuwa muuzaji alikuwa anahifadhi mitungi ya gesi kwenye stoo ya chuma chakavu na kwamba wanachakachua mitungi hiyo,”  kwa mujibu wa Ewura

Ewura ilisema mawakala wa gesi wanatakiwa kuwa na mizani ya kupima uzito wa mitungi wanapowauzia wateja ili kuepusha upungufu huo

Na wateja nao wanashauriwa kuwa na mizani ya kupima uzito wanaponunua ili wasitapeliwe. Aidha, wanashauriwa kununua kwa mawakala na wauzaji wenye vibali na si vichochoroni

Hata hivyo, wateja wengi hawafahamu kutofautisha uzito wakati mtungi umejaa na ulioko tupu

Kaguo alisema Ewura imetoa na kusimamia maelekezo mbalimbali kama kuhakikisha mitungi imefungwa kikamilifu, ina uzito unaotajwa, kama imejaa imewekewa lakiri (seal) na inapimwa uzito inapouzwa na mteja anaweza kuhakiki taarifa zote bila usumbufu

“Wateja wawe makini wanaponunua gesi kuhakikisha kuwa mitungi yote ina vigezo vinavyoelezwa na Ewura kama kuonyesha uzito sahihi, imefungwa na kubanwa, ina lakiri, kama wana shaka wanapima uzani na kunapokuwa na hitilafu wawasiliane na mamlaka hiyo ya udhibiti,” anasema Kaguo